غافث

گیاه شناسی غافث
(نام علمی:Agrimonia eupatoria) نام یک گونه از تیره گلسرخیان است. گیاهی است علفی چند ساله دارای ساقه و برگ های کرک دار با ظاهری بیضی و دندانه دار .گل های غافث در انتهای ساقه ها به رنگ زرد به صورت سنبله ظاهر میشوند. این گیاه عموما در کوهستانهای سردسیر رشد میکند.

مشخصات گیاه شناسی غافث:
گیاهی است علفی با برگهای مرکب شانه ای،برگچه ها دارای حاشیه دندانه دار بوده و کرکدار می باشند گلهای زرد رنگ گیاه در گل آذینهای سنبله قرار می گیرند.
 
انتشار جغرافیایی گیاه غافث:
این گیاه در نواحی شمال ایران از جمله گیلان،خراسان و آذربایجان می روید.
 
ترکیبات شیمیایی گیاه غافث:
این گیاه حاوی تانن،مقدار کمی اسانس فرار و رزین می باشد.

قسمتهای مورد استفاده گیاه غافث:
سرشاخه گلدار گیاه اثر دارویی دارند.
 
نام های دیگر غافث:
دوای جگر، غافت، جگردارو، مشکانیه، طرهامال، تریامان، اوفاطریون، علف گلودرد، اوباطریوس، تیغ بدبو، اکرسومنه، شوکه منتنه، قاصیص اوتی، قیزل پیراق و قزل پاپراق می باشد.
    
خواص درمانی و کاربردهای صنعتی گیاه غافث:
در هند از ريشه آن به عنوان قابض، تونيك و مدر و از برگ های آن به عنوان داروی ضدكرم شكم استفاده می شود. در چين معمولاً تمامی گياه را در ماه های تير تا آبان در مواقعی كه ظاهراً در بهترين وضع رشد می باشد، می چينند و آن را تميز كرده و خوب می شويند و در آفتاب خشك می كنند.

تمام گياه بخصوص برگ های آن قابض و گرم كننده و تونيك و بند آورنده خون است. برای معالجه ديسانتری كاربرد دارد و در اسهال های ساده نيز داروی خوبی است. برای تسكين و آرام كردن ناراحتی رحم و برای معالجه بواسير نيز نافع است. از ريشه آن برای معالجه سل استفاده می شود. اين دارو برای تقويت قلب مؤثر است. در موارد حمله های ناگهانی قلبی ممكن است برای خوردن و استعمال داخلی تجويز شود. رشد گلبول های قرمز را تسريع و افزايش می دهد و حشره كش می باشد.

غافث از نظر طبيعت طبق نظر حكمای طب سنتی گرم و خشك است. در مورد خواص آن معتقدند كه برای باز كردن انسداد مجاری كبد و طحال مفيد است و مدر می باشد. قاعده آور است. خوردن عصاره يا دم كرده گياه برای تسكين دردهای كبد، باز كردن گرفتگی كبد و طحال و تقويت آنها، تحليل ورم طحال و نرم كردن آنها نافع است. شيافی كه با عصاره گياه تهيه شود قاعده آور نيرومندی است.

خوردن گياه غافث با آب شاهتره و سكنجبين و همچنين خوردن گل و عصاره آن برای التيام زخم های داخلی مفيداست. ماليدن عصاره آن در استعمال خارجی به موضع برای التيام جرب و خارش و پاشيدن گرد آن برای خشك كردن زخم ها نافع است. غرغره آن برای تسكين آنژين، ورم لوزه، درد گلو و ورم حلق نافع است. مقدار خوراك آن تا 12 گرم و در جوشانده و دم كرده ها تا 28 گرم است.

در استعمال خارج وغرغره ها،  جوشانده با عسل يا تنها 100 گرم گياه در 1000 گرم آب كه آنقدر بجوشد كه 300 گرم بماند استفاده می شود و اگر به جوشانده زيرفون و مريم گلی، از هر يك 50 گرم، اضافه شود اثرش بيشتر است. عصاره گياه از نظر طبيعت سرد و خشك است و برای رفع خارش و جرب و درد كبد مفيد است. البته عصاره بايد با آب شاهتره و سكنجبين خورده شود. مقدار خوراك عصاره آن 4-2 گرم است. برای بيضه ها مضر است.

دكتر شليمر می نويسد كه اين گياه در موارد انسداد مجاری كبد و طحال مفيد است و شيافی كه با عصاره آن تهيه شود، شديداً قاعده آور است.

در فرانسه دم كره ای از گياهان زير تهيه می كنند: سرشاخه گلدار و برگ خشك غافث 50 گرم، ريوند 25 گرم، ريشه اونونيس 25 گرم، و سرشاخه گلدار فراسيون ابيض 25 گرم. اينها را تهيه كرده و هر بار يك قاش قهوه خوری از مخلوط خرد كرده آنها را در يك پيمانه (200 گرم آب جوش 15 دقيقه دم می كنند و يك پيمانه صبح ناشتا و يك پيمانه عصر می خورند.