قسط سفید
با نام علمی Alpinia galangal L. Willd. به تیره زنجبیلیان تعلق دارد . این گیاه علفی و چند ساله بیش از ۷۰۰ گونه دارد . ارتفاع گیاه قسط به ۳ متر می رسد . ساقه های زیر زمینی به شکل ریزوم یا غده ای دارد که ضخیم است و در تهیه ی روغن مورد استفاده قرار می گیرد .
ساقه های هوایی فراوانی دارد که با برگ های بلند ، باریک و سرنیزه ای شکل پوشیده شده است . در قاعده ی این برگ ها ی دو ردیفه ، غلاف هایی وجود دارد که از همپوشانی آن ها ساقه ی کاذب ایجاد می شود . گل های نر و ماده ی این گیاه به صورت گل آذین بوده و گلپوش آن از دو حلقه تشکیل شده است
از هر دو نوع این گیاه ها برای مصارف متعدد استفاده می شود و از نظر قیمت قسط سفید گران تر می باشد .
انواع قسط
Qist al-Bahri (قسط البحری):رنگ روشن تر و کمی طعم ملایم تری دارد.
Qist al-Hindi (قسط الهندی):رنگ آن تیره تر است و طعم قوی تری دارد.
قسط شیرین ترکیب این گیاه از ساپونین های استرویدی که بیشتر شامل دیوسین و گراسیلین ودیئزژنین و تیگوژنین میباشند
در طب سنتی طبع این قسط شیرین گرم و خشک میباشد. مدرو قاعده آور و مقئی نیروی جنسی است.این گیاه برای سستی اعصاب نیز مفید است.
استعمال موضعی آن در درمان سیاتیک نیز موثر میباشد. استفاده قسط شیرین جهت درمان لتارژی و درد های سینه نافع میباشد.
موارد مصرف
1-این نوع گیاه دارویی را برای رفع سوء هاضمه بخورید برای کولیک و اسهال خونی
و رفع مسمومیت حاصل از غذای فاسد کفید است.
2-بعد از تولد نوزاد پودر قسط را با برنج پخته شده مخلوط کرده وبخورید و یا با آب دم کرده و ان را بنوشید.
3_ قسط برای سرطان نیز بسیار مفید است.
4-این گیاه را در دهان بجویید تا با آب دهان مخلوط شود و آن را از دهان بیرون اورده و روی سر یا بدن نوزادی که مبتلا به تشنج است ضماد کنید بسیار نافع میباشد.
5-قسط را بکوبید و در سرکه خیس کنید و ضماد کنید برای قرمز کردن پوست مفید است.
6-آب جوشانده آن را پس از زایمان برای پاک کردن ترشحات پس از زایمان به مادر بخورانید، مؤثر است.
7-با آب جوشانده آن حمام کنید. قسط محرک است و برای درمان روماتیسم مفید می باشد.
8-آن را نرم بسایید و با عسل مخلوط کرده بخورید. برای خشک کردن رطوبت ها، و دفع بلغم و اخلاط لزج، تحلیل بادها، تقویت معده، کلیه، کبد،مثانه و گرم کردن و رفع درد آنها نافع است.
9-مورد استفاده در علوم غریبه
این قسط بومی هند است و تا فیلیپین انتشار دارد و در سایر مناطق جنوب شرقی آسیا نیز کاشته می شود .
Heyne معتقد است که دو رقم قسط شیرین وجود دارد و رقمی را که رنگ ساقهزیرزمینی آن قرمز است دارویی می داند.
در چین معمولاً قسط شیرین را از نظر خواص جانشین قسط تلخ A. Officinarum می دانند .
در هند و چین ساقه زیرزمینی و ریشه قسط شیرین را برای رفع سوء هاضمه و در موارد کولیک و اسهال خونی مصرف می کنند. به علاوه آن را در موارد سرطان معده بسیار مفید می دانند .
دارویی برای معالجه مسمومیت حاصله از غذای فاسد است .
قسط را در دهان می جوند و جویده آن را از دهان بیرون آورده و روی سر یا بدن طفل که مبتلاً به تشنج است می اندازند ،
بسیار نافع است خیس کرده آن را در سرکه برای قرمز کردن پوست به کار می برند تا حدی تاول آور نیز می باشد .
آن را با برنج پخته پس از تولد طفل برای تقویت به مادران می خورانند در شبه جزیره مالایا دم کرده قسط را برای تقویت به مادران پس از تولد بچه می دهندو یا آن را داخل روغن مالیدنی کرده و برای رفع التهاب و تاول پوست به موضع می مالند .
دم کرده یا جوشانده برگهای قسط را برای پاک کردن ترشحات پس از تولد بچه به مادرتجویز می کنند به علاوه برای حمام ضد روماتیسم و به عنوان محرک به کار می رود در اندونزی ساقه زیرزمینی آسیا شده گیاه را برای ناراحتی های طحال و بیماری هر پس تجویز می کنند.
این روغن از ریشه های گیاهی به همین نام به دست می آید و طبیعت گرم و خشک دارد . گیاه قسط که در زبان فارسی با نام کوشنه و در زبان هندی با نام کت شناخته می شود از جمله گیاهانی است که به عنوان یک ادویه ی ارزشمند و پر خاصیت کاربرد فراوانی دارد
این گیاه ، بومی چین ، هند و سیلان است اما به دلیل خواص دارویی فراوانی که دارد در سایر نقاط جهان نیز کشت می شود .سابقه ی استفاده از این گیاه و فراورده های آن مانند ادویه و روغن به هزاران سال پیش باز می گردد و در طب سنتی به استفاده از آن توصیه ی بسیار شده است .
این روغن به دلیل داشتن انواع آنتی اکسیدان ها ، ویتامین ها و مواد مغذی دارای خاصیت ضد التهاب ، ضد باکتریایی و ضد درد است و به عنوان یک ضد عفونی کننده قوی مورد استفاده قرار می گیرد .
از این رو در بهبود بیماری هایی مانند عفونت ، مشکلات گوارشی ، بهبود کمر درد ، پیشگیری از تکرر ادرار ، رفع سردرد ، رفع گرفتگی عروق و بازگشایی عروق ، تقویت اعصاب ، تقویت قوای جنسی ، خوشیو کننده دهان ، تقویت معده و کلیه موثر است .
خاستگاه جغرافیایی
این گیاه بومی شرق آسیا ، چین و هند است . به دلیل کاربرد فراوانی که دارد در نواحی گرمسیری آسیا ، آفریقا و آمریکا پرورش داده می شود . بیشترین تنوع این گیاه در کشور های جنوب شرقی آسیا است
ترکیبات شیمیایی در روغن
این روغن منبعی غنی از ترکیباتی مانند آپلوتاکسن کوستول دی هایدرو ، کوستوس لاکتون ، آلفا ـ کوستن ، بتا ـ کوستن ، فلاندرن ، ترپن الکل ، کامفن ، ساپوتین و ساسورین است
طرز تهیه ی روغن این گیاه
تهیه ی این روغن در منزل به آسانی امکان پذیر است و نیازی به روش ها و ابزار های پیچیده ندارد . در این قسمت به یکی از روش های تهیه ی این روغن اشاره می کنیم :
- در این روش مقدار ۲۰۰ گرم از ریشه ی این گیاه که قبلا تمیز کرده ایم را کوبیده ، در یک ظرف شیشه ای می ریزیم . سپس به آن سرکه ی رقیق اضافه کرده و اجازه می دهیم به مدت ۲۴ ساعت در آن خیسانده شود .
- پس از این مدت ، مقدار ۲ کیلو گرم روغن زیتون به آن اضافه می کنیم و حرارت می دهیم تا تمام سرکه ی موجود تبخیر شود . روغن به دست آمده را به یک ظرف شیشه ای در دار و تیره انتقال می دهیم و در جای تاریک و خنک نگهداری می کنیم .
توجه :
قرار گرفتن روغن های طبیعی در برابر نور و گرما موجب می شود پیوند های دوگانه چربی های اشباع شکسته شده و به راحتی اکسید شود . اکسید شدن روغن های گیاهی بر کیفیت آن تاثیر منفی گذاشته و موجب فاسد شدن روغن می شود .
شرح خواص روغن این گیاه
برطرف کننده ی بوی بد دهان است
داشتن خاصیت ضد باکتریایی موجب می شود این روغن به عنوان یک ضد عفونی کننده ی قوی شناخته شود . شستشوی دهان با روغن قسط فعالیت باکتری های مضر دهان را از بین برده و از ایجاد پوسیدگی دندان و بوی بد دهان جلوگیری می کند .
درد های مفصلی را تسکین می دهد
این روغن به عنوان یک ضد التهاب و ضد درد قوی در کاهش درد های موضعی بسیار موثر است . ماساژ قسمت های درگیر با این روغن موجب تکسین درد کمر ، درد های مفصلی ، روماتیسم و سیاتیک می شود .
افزایش دهنده ی میل جنسی است
کاهش میل جنسی معمولا به دلیل بر هم خوردن سطح هورمون های بدن است که اصطلاحا می گویند فرد به سردی میل جنسی دچار شده است .این روغن با طبیعت گرمی که دارد به ایجاد تعادل هورمون های بدن کمک کرده موجب بهبود میل جنسی می شود .
در درمان آسم موثر است
همان طور که پیش از این به آن اشاره شد این روغن به عنوان یک ضد التهاب و ضدعفونی کننده ی قوی شناخته می شود . به این ترتیب با کاهش ترشحات سیستم تنفسی از ایجاد التهاب و سرفه های طولانی مدت جلوگیری می کند و مانع از بروز بیماری آسم می شود .
تقویت کننده ی دستگاه گوارش است
این روغن به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی و ضد میکروبی روی عملکرد اندام های دستگاه گوارش تاثیر مثبت می گذارد . مصرف این روغن ترشح اسید های معده را کنترل کرده و از ایجاد سوزش و ترشی معده جلوگیری می کند . همچنین با تحریک حرکات روده ای به دفع مدفوع کمک کرده مانع از ایجاد یبوست می شود . به این ترتیب عملکرد دستگاه گوارش را تقویت کرده به حفظ سلامتی کمک می کند .
به کاهش وزن کمک می کند
این روغن به دلیل ترکیباتی که دارد از طبیعت گرم و خشک برخوردار است . غذاهایی که طبع گرم و خشک دارند مقدار چربی های انباشته در بدن را کاهش می دهند . به همین دلیل به این دسته از مواد غذایی چربی سوز می گویند . به این ترتیب ، مصرف این روغن موجب کاهش چربی های انباشته در اطراف اندام ها شده و وزن را کاهش می دهد .
ضد اسپاسم قوی است
در اسپاسم ، عضلات بدن به طور ناگهانی و غیر ارادی دچار گرفتگی و انقباض می شود . این امر موجب اختلال در عملکرد عضلات شده و با درد و کشیدگی همراه است . مصرف این روغن از ایجاد اسپاسم های عضلانی و تنفسی جلوگیری می کند .
نکته :
علاوه بر موارد گفته شده ، استفاده از این روغن برای کاهش حجم ادرار ، کاهش ترشحات پریود ، رفع سستی اعصاب ، ضعف و خستگی ، دل درد ، اسهال ، سوء هاضمه و تب موثر است .
روش مصرف روغن این گیاه
روغن قسط را می توان به دو صورت خوراکی و موضعی مصرف کرد .
- برای تسکین درد های موضعی توصیه می شود روزی یک بار محل مورد نظر را با روغن به خوبی ماساژ داده سپس با نایلون خوب بپوشانند، تکرار منظم این کار موجب تسکین درد های موضعی می شود .
- مصرف این روغن با آب سرد به کاهش حجم ادرار و ترشحات دوره ی پریودی کمک می کند . به مادرانی که زایمان کرده اند توصیه می شود از این ترکیب استفاده کنند تا خروج ترشحات پس از زایمان راحت تر انجام شود
عوارض مصرف روغن
- مصرف این روغن به دلیل طبع گرمی که دارد به افراد گرم مزاج توصیه نمی شود .
- زنان باردار و کودکان باید از مصرف آن خودداری کنند .
- زیاده روی در مصرف این روغن به دلیل افزایش مقدار ساپوتین ، موجب ایجاد درد های معده ، تهوع و تحریک کلیه می شود .
- برخی افراد ممکن است به وبای اروپایی که نوعی وبای خفیف است دچار شوند . این بیماری با استفراغ ، درد شدید ، افزایش حجم مدفوع ، صفرا و ادرار همراه است .
جهت اطلاعات بیشتر در مورد قسط سیاه اینجا کلیک کنید .
