قسط تلخ
به فارسی کوشنه گویند؛ بیخی است شبیه به بیخ لفاح و نبات آن بی‌ساق و مفروش بر زمین و برگ آن عریض و گویند بیخی است خشبی و بدانکه بر دوقسم است ،
قسط سیاه قیمت ارزانتری دارد لذا در هنگام خرید به نوع قسطی که می خواهید دقت نمائید .
گیاهی است پایا و کم ارتفاع و دارای ریزوم (ساقه‌ی زیرزمینی) استوانه‌ای شکل که از آن ساقه‌های هوایی متعددی خارج می‌شوند ، برگ‌های آن متناوب، غلاف دار و نوک تیز و گل‌های آن خوشه‌ای، سفید رنگ و در بعضی موارد سبزرنگ می‌باشند.
انواع قسط
1-بحری یا قسط شیرین شناخته می شود . همان طور که از نامش پیداست طعم شیرین دارد و به رنگ سفید یا سفید مایل به زرد دیده می شود . چوب این گیاه سبک است . به دلیل عطر خوش و مطبوع به عنوان ادویه مورد استفاده قرار می گیرد.
2-قسط تلخ یا تلخ هندی شناخته می شود . طعم تلخی دارد و به رنگ تیره مایل به سیاه است . چوب این گیاه مانند نوع شیرین ان که سبک است . نسبت به نوع شیرین آن عطر کمتری دارد اما از خواص درمانی بیشتری برخوردار است . از این روغن برای استعمال خارجی استفاده می شود .
طبق نظر حکمای طب سنتی ایرانی طبیعت آن بسیار گرم و خشک می‌باشد.
این گیاه را گرمتر و خشکتر از نوع شیرین آن می دانند ، به حدی که تاول آور است و بیشتر در استعمال خارجی تجویز می کنند .
این گیاه تقویت کننده اعضاء رئیسه و اعصاب و مقوی باء و رافع امراض سرد و تر و گرم کننده اعضایی است که به گرمی احتیاج دارند و خون و سایر اخلاط مفید را به سمت پوست جذب می نماید.
حل کننده نفخ و رافع سر درد های سرد دماغی که با عسل و سایر داروهای مناسب بر طرف می شود.
انفیه آن برای سردرد شدید و بکار بردن جرم آن برای رفع فراموشی و ضماد آن که از داروهای مناسبی تهیه شده باشد برای علاج فلج و سستی اعضاء و گوش درد مفید و قطره روغن آن درد گوش را تسکین و باز کننده گرفتگی های سرد آن است، بخور آن رافع زکام و وبا می باشد .
در ترکیب با سایر ادویه مناسب برای رفع دردهای سینه و آسم و تنگی نفس و سرفه های مزمن و پاک کردن اخلاط لزج سینه و درد پهلو و دردهای مفاصل و سستی اعصاب و عضلات و گرم نمودن آن ها و سیاتیک و رطوبت های بلغمی و تقویت معده و کبد و کلیه و مثانه و گرم نگهداشتن و رفع امراض از آن ها مؤثر و مجرب است.
برای باز کردن گرفتگی های کبد و طحال و حل کردن تورم آن ها و استسقاء و یرقان و دل پیچه و درد رحم مصرف می شود و تبهای همراه با لرز بلغمی را معالجه می نماید.در مورد امراض پوستی و رویانیدن موی سر و رساندن انواع کورکهای و جوش و زخم های تر همراه با چرک مؤثر می باشد .سموم را به سوی پوست جذب می نماید وبرای دفع سموم مار و عقرب و رتیل و امثال این ها نافع است .
ریشه این گیاه در چین به عنوان گرم کننده و برای رفع سوء هاضمه به کار می رود و برای معالجه دل درد و اسهال تجویز می شود .
به علاوه به عنوان بزاق آور ،ضد تب نوبه ای و تونیک و مقوی مورد توجه است .
استوارت معتقد است این خواص را تخم آن نیز دارد و به علاوه معتقد است که تخم آن برای معالجه وبا، دندان درد و بیماری های ناشی از رطوبت و سرما نیز مفید است در هند و چین ساقه زیرزمینی معطر گیاه به عنوان محرک و از جویدن آن برای رفع دندان درد و سردرد استفاده می شود.
موارد مصرف
1-رفع سردرد
2-محرک
3-نیرودهنده
4-رفع کننده سوء هضم‌های همراه با نفخ
5-گرم کننده بدن
6-ضد دل درد
7-بندآورنده اسهال
8-مقوی معده
9-بادشکن
10-تقویت اعصاب
11-پراکنده کننده بادهای دماغ
12-مسکن درد دندان
13-عطسه‌آور
14-افزاینده بزاق دهان
15-دفع کننده انرژی منفی
16-ضد عفونی کننده محیط کار و منزل
17-رفع خستگی و بی حوصلگی
18-علوم غریبه
این روغن از ریشه های گیاهی به همین نام به دست می آید و طبیعت گرم و خشک دارد . این گیاه که در زبان فارسی با نام کوشنه و در زبان هندی با نام کت شناخته می شود از جمله گیاهانی است که به عنوان یک ادویه ی ارزشمند و پر خاصیت کاربرد فراوانی دارد
این گیاه ، بومی چین ، هند و سیلان است اما به دلیل خواص دارویی فراوانی که دارد در سایر نقاط جهان نیز کشت می شود .سابقه ی استفاده ازاین گیاه و فراورده های آن مانند ادویه و روغن به هزاران سال پیش باز می گردد و در طب سنتی به استفاده از آن توصیه ی بسیار شده است .
این روغن به دلیل داشتن انواع آنتی اکسیدان ها ، ویتامین ها و مواد مغذی دارای خاصیت ضد التهاب ، ضد باکتریایی و ضد درد است و به عنوان یک ضد عفونی کننده قوی مورد استفاده قرار می گیرد .
از این رو در بهبود بیماری هایی مانند عفونت ، مشکلات گوارشی ، بهبود کمر درد ، پیشگیری از تکرر ادرار ، رفع سردرد ، رفع گرفتگی عروق و بازگشایی عروق ، تقویت اعصاب ، تقویت قوای جنسی ، خوشیو کننده دهان ، تقویت معده و کلیه موثر است .
ترکیبات شیمیایی در روغن
این روغن منبعی غنی از ترکیباتی مانند آپلوتاکسن کوستول دی هایدرو ، کوستوس لاکتون ، آلفا ـ کوستن ، بتا ـ کوستن ، فلاندرن ، ترپن الکل ، کامفن ، ساپوتین و ساسورین است
عوارض جانبی
برای مثانه مضر است که مصلح آن گلنگبین و ضرر آن برای ریه با انیسون بر طرف می شود.
طرز تهیه ی روغن این گیاه
تهیه ی این روغن در منزل به آسانی امکان پذیر است و نیازی به روش ها و ابزار های پیچیده ندارد . در این قسمت به یکی از روش های تهیه یاین روغن اشاره می کنیم :
- در این روش مقدار ۲۰۰ گرم از ریشه ی گیاه قسط که قبلا تمیز کرده ایم را کوبیده ، در یک ظرف شیشه ای می ریزیم . سپس به آن سرکه ی رقیق اضافه کرده و اجازه می دهیم به مدت ۲۴ ساعت در آن خیسانده شود .
- پس از این مدت ، مقدار ۲ کیلو گرم روغن زیتون به آن اضافه می کنیم و حرارت می دهیم تا تمام سرکه ی موجود تبخیر شود . روغن به دست آمده را به یک ظرف شیشه ای در دار و تیره انتقال می دهیم و در جای تاریک و خنک نگهداری می کنیم .
توجه :
قرار گرفتن روغن های طبیعی در برابر نور و گرما موجب می شود پیوند های دوگانه چربی های اشباع شکسته شده و به راحتی اکسید شود . اکسید شدن روغن های گیاهی بر کیفیت آن تاثیر منفی گذاشته و موجب فاسد شدن روغن می شود .
خاستگاه جغرافیایی
این گیاه بومی شرق آسیا ، چین و هند است . به دلیل کاربرد فراوانی که دارد در نواحی گرمسیری آسیا ، آفریقا و آمریکا پرورش داده می شود . بیشترین تنوع این گیاه در کشور های جنوب شرقی آسیا است
شرح خواص روغن این گیاه
ضد اسپاسم قوی است
در اسپاسم ، عضلات بدن به طور ناگهانی و غیر ارادی دچار گرفتگی و انقباض می شود . این امر موجب اختلال در عملکرد عضلات شده و با درد و کشیدگی همراه است . مصرف این روغن از ایجاد اسپاسم های عضلانی و تنفسی جلوگیری می کند .
تقویت کننده ی دستگاه گوارش است
این روغن به دلیل داشتن خاصیت ضد التهابی و ضد میکروبی روی عملکرد اندام های دستگاه گوارش تاثیر مثبت می گذارد . مصرف این روغن ترشح اسید های معده را کنترل کرده و از ایجاد سوزش و ترشی معده جلوگیری می کند . همچنین با تحریک حرکات روده ای به دفع مدفوع کمک کرده مانع از ایجاد یبوست می شود . به این ترتیب عملکرد دستگاه گوارش را تقویت کرده به حفظ سلامتی کمک می کند .
به کاهش وزن کمک می کند
این روغن به دلیل ترکیباتی که دارد از طبیعت گرم و خشک برخوردار است . غذاهایی که طبع گرم و خشک دارند مقدار چربی های انباشته در بدن را کاهش می دهند . به همین دلیل به این دسته از مواد غذایی چربی سوز می گویند . به این ترتیب ، مصرف این روغن موجب کاهش چربی های انباشته در اطراف اندام ها شده و وزن را کاهش می دهد .
برطرف کننده ی بوی بد دهان است
داشتن خاصیت ضد باکتریایی موجب می شود این روغن به عنوان یک ضد عفونی کننده ی قوی شناخته شود . شستشوی دهان با این روغن فعالیت باکتری های مضر دهان را از بین برده و از ایجاد پوسیدگی دندان و بوی بد دهان جلوگیری می کند .
درد های مفصلی را تسکین می دهد
این روغن به عنوان یک ضد التهاب و ضد درد قوی در کاهش درد های موضعی بسیار موثر است . ماساژ قسمت های درگیر با این روغن موجب تکسین درد کمر ، درد های مفصلی ، روماتیسم و سیاتیک می شود .
افزایش دهنده ی میل جنسی است
کاهش میل جنسی معمولا به دلیل بر هم خوردن سطح هورمون های بدن است که اصطلاحا می گویند فرد به سردی میل جنسی دچار شده است .این روغن با طبیعت گرمی که دارد به ایجاد تعادل هورمون های بدن کمک کرده موجب بهبود میل جنسی می شود .
در درمان آسم موثر است
همان طور که پیش از این به آن اشاره شد این روغن به عنوان یک ضد التهاب و ضدعفونی کننده ی قوی شناخته می شود . به این ترتیب با کاهش ترشحات سیستم تنفسی از ایجاد التهاب و سرفه های طولانی مدت جلوگیری می کند و مانع از بروز بیماری آسم می شود .
نکته :
علاوه بر موارد گفته شده ، استفاده از این روغن برای کاهش حجم ادرار ، کاهش ترشحات پریود ، رفع سستی اعصاب ، ضعف و خستگی ، دل درد ، اسهال ، سوء هاضمه و تب موثر است .
روش مصرف روغن این گیاه
این روغن را می توان به دو صورت خوراکی و موضعی مصرف کرد .
- برای تسکین درد های موضعی توصیه می شود روزی یک بار محل مورد نظر را با روغن به خوبی ماساژ داده سپس با نایلون خوب بپوشانند . تکرار منظم این کار موجب تسکین درد های موضعی می شود .
- مصرف این روغن با آب سرد به کاهش حجم ادرار و ترشحات دوره ی پریودی کمک می کند . به مادرانی که زایمان کرده اند توصیه می شود از این ترکیب استفاده کنند تا خروج ترشحات پس از زایمان راحت تر انجام شود
عوارض مصرف روغن
- مصرف این روغن به دلیل طبع گرمی که دارد به افراد گرم مزاج توصیه نمی شود .
- زنان باردار و کودکان باید از مصرف آن خودداری کنند .
- زیاده روی در مصرف این روغن به دلیل افزایش مقدار ساپوتین ، موجب ایجاد درد های معده ، تهوع و تحریک کلیه می شود .
- برخی افراد ممکن است به وبای اروپایی که نوعی وبای خفیف است دچار شوند . این بیماری با استفراغ ، درد شدید ، افزایش حجم مدفوع ، صفرا و ادرار همراه است .
جهت اطلاعات بیشتر در مورد قسط سفید اینجا کلیک کنید .
